Διευθυντής: Καθ. Κωνσταντίνος Δέλτας │ Deltas@ucy.ac.cy │ www.ucy.ac.cy/mmrc

Τίτλος Έργου:  Κέντρο Αριστείας – Biobanking and the Cyprus Human Genome Project

CY-BIOBANK │ Grant Agreement Number: 857122

Χρηματοδότης: Ευρωπαϊκή Επιτροπή │Διάρκεια έργου: 15 έτη │Ευρωπαϊκή χρηματοδότηση για τα έτη 1-7

Πρόγραμμα: H2020-WIDESPREAD-01-2018-2019: Teaming Phase 2

Προϋπολογισμός Έργου:         

• Ευρωπαϊκή Επιτροπή, €15 εκατ.
• Κυπριακή Δημοκρατία, €15 εκατ.
• Πανεπιστήμιο Κύπρου, €8 εκατ.

ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ                                                                                   

1. University of Cyprus       Κύπρος
2. Medical University of Graz / BBMRI.at       Αυστρία
3. Biobanking and BioMolecular Resources Research Infrastructure-European Research Infrastructure Consortium / BBMRI-ERIC      Αυστρία
4. RTD TALOS Limited       Κύπρος

Αγαπητοί φίλοι,

Σας ενημερώνουμε για μια μεγάλη πρόσφατη επιτυχία του Πανεπιστημίου Κύπρου που θα επιτρέψει και θα βοηθήσει όλους μας να βελτιώσουμε σημαντικά την κλινική και ερευνητική Ιατρική στην Κύπρο. Η επιτυχία αφορά στη δημιουργία Κέντρου Αριστείας για Βιοτράπεζα και Βιοιατρική έρευνα, με επίκεντρο μια Βιοτράπεζα υψηλών προδιαγραφών στην οποία θα έχει πρόσβαση ΟΛΗ η ερευνητική κοινότητα της Κύπρου και άλλων χωρών, σε συνθήκες ανωνυμίας και εμπιστευτικότητας. Η Βιοτράπεζα θα περιβάλλεται από ερευνητική υποδομή και εργαλεία που θα προάγουν την ιατρική έρευνα της επόμενης γενιάς στον τόπο μας.

Σύντομη περιγραφή του έργου

Οι Βιοτράπεζες είναι οργανωμένες συλλογές ιατρικών αρχείων και πληροφοριών που συνοδεύονται από βιολογικό υλικό στη μορφή DNA, ορού, πλάσματος, ούρων και άλλων (βιοψίες, τρίχες, κ.λπ.) με σκοπό την υποστήριξη μεταφραστικής ιατρικής έρευνας ακριβείας. Δηλαδή, δημιουργούνται ως υποδομές έρευνας που προάγουν την ανάπτυξη ερευνητικών προγραμμάτων για την παραγωγή νέας γνώσης και που θα βοηθήσουν τον κάθε ασθενή ξεχωριστά, με την ανάπτυξη καινοτόμων φαρμάκων και βελτιωμένης διαδικασίας διάγνωσης και αντιμετώπισης των ασθενών (εξατομικευμένη ιατρική προσέγγιση).

Το Κέντρο Ερευνών Μοριακής Ιατρικής (ΚΕΜΙ) του Πανεπιστημίου Κύπρου δημιούργησε την πρώτη υποδομή Βιοτράπεζας το 2011 με ανταγωνιστική χρηματοδότηση από το Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας. Οι έρευνές του επικεντρώθηκαν στις κληρονομικές νεφροπάθειες όπου, σε συνεργασία με την νεφρολογική κοινότητα, είχαν σημαντική συνεισφορά στον Κύπριο νεφροπαθή.

Πρόσφατα το ΚΕΜΙ επέτυχε νέα ανταγωνιστική χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέσω του προγράμματος H2020-WIDESPREAD-01-2018-2019: TEAMING, για αναβάθμισή του σε Κέντρο Αριστείας, με προϋπολογισμό που εξασφαλίζει την υποστήριξη και συντήρηση του έργου σε χρονικό ορίζοντα 15-ετίας.

Στόχοι Κέντρου Αριστείας

Κύριος Πυλώνας του Κέντρου θα είναι η Βιοτράπεζα για ΟΛΕΣ τις ασθένειες, ως απαραίτητη ερευνητική υποδομή που θα δημιουργήσει συνέργειες ώστε τόσο ο ιατρικός και επιστημονικός κόσμος στο σύνολό του όσο και οι εθελοντές ασθενείς και υγιείς συνάνθρωποί μας, να συμβάλουν σε μια κοινή προσπάθεια προς βελτίωση της ποιότητας ζωής του πολίτη, με μια ασθενο-κεντρική φιλοσοφία. Η επιτυχία της προσέγγισης αυτής απαιτεί την αλτρουιστική συμμετοχή χιλιάδων συνανθρώπων μας, που θα είναι συνεργάτες στο πιο μεγαλεπήβολο ιατρικό πρόγραμμα της χώρας μας για τα επόμενα πολλά χρόνια. Ταυτόχρονα, προσβλέπουμε στη συνεργασία του συνόλου των επαγγελματιών υγείας της Κύπρου με αιχμή του δόρατος τον ιατρικό κόσμο, όλων των ειδικοτήτων. Οι γενικοί στόχοι του έργου είναι οι ακόλουθοι:

1. Αναβάθμιση του Κέντρου Ερευνών Μοριακής Ιατρικής (ΚΕΜΙ) του Πανεπιστημίου Κύπρου σε Κέντρο Αριστείας, με πυρήνα δραστηριοτήτων την περαιτέρω ανάπτυξη και διεύρυνση της Βιοτράπεζας του ΚΕΜΙ, για όλες τις γενετικές και άλλες ασθένειες, είτε πρόκειται για συχνές είτε για σπάνιες. Μας ενδιαφέρουν όλες οι μορφές καρκίνου, οι καρδιοπάθειες και οι νεφροπάθειες, οι ρευματοπάθειες, οι άνοιες και οι ψυχικές νόσοι, τα αυτοάνοσα νοσήματα και ο διαβήτης, και κάθε άλλη νοσολογική οντότητα που ενδιαφέρει την Κυπριακή κοινωνία.
2. H μεγάλη χρησιμότητα των Βιοτραπεζών δεν έγκειται στη ξεχωριστή λειτουργία τους, αλλά στην αθροιστική δύναμή τους. Αποδείχθηκε ότι για την εποικοδομητική στατιστική μελέτη των συχνών πολυπαραγοντικών νοσημάτων χρειάζεται η συλλογή χιλιάδων δειγμάτων. Γι’ αυτό, πρέπει η ΚΑΘΕ χώρα, μικρή ή μεγάλη, να έχει τη Βιοτράπεζά της. Η επιστήμη θα προχωρήσει στην εφαρμογή ιατρικής ακριβείας, μόνο με τη μελέτη της γενετικής σύστασης ολόκληρου του ανθρώπινου πληθυσμού της Γης.
3. Εφαρμογή των αρχών της ηλεκτρονικής υγείας όπως αυτές έχουν προταχθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την υλοποίηση ενός ασθενο-κεντρικού περιβάλλοντος δημιουργίας και φύλαξης δεδομένων υγείας σε ένα ενιαίο και ολοκληρωμένο σύστημα. Η διαχείριση των δεδομένων θα υλοποιείται με έξυπνα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης προς όφελος του πολίτη ενώ θα γίνει διασύνδεση με το δίκτυο διασυνοριακής υγειονομικής φροντίδας μέσω της διαλειτουργικής πλατφόρμας της Ηλεκτρονικής Υγείας.
4. Προώθηση της μελέτης του γονιδιώματος των Κυπρίων. Αυτό θα είναι ένα επίτευγμα με άμεσο συλλογικό όφελος που θα τοποθετήσει δυναμικά την Κύπρο στον παγκόσμιο χάρτη του ανθρώπινου γονιδιώματος, ενώ θα αποτελέσει μοναδικό εργαλείο για την εντατικοποίηση των ερευνών σε πάρα πολλά νοσήματα, από μεγάλη πλειάδα ερευνητών που θα ενθαρρυνθούν και θα έχουν ελεύθερη πρόσβαση στα δεδομένα, σε συνθήκες ανωνυμίας και εμπιστευτικότητας, με έγκριση της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής Κύπρου.
5. Δημιουργία εκκολαπτηρίου δεκάδων ερευνητών που θα ερευνούν με σκοπό τη βελτίωση υφιστάμενων και την ανακάλυψη νέων διαγνωστικών μεθόδων για γενετικά νοσήματα, ενώ θα ανακαλύπτουν νέους βιοδείκτες και μοριακούς στόχους που θα οδηγήσουν στην καλύτερη πρόληψη και θεραπεία ασθενειών, με στόχο την ιατρική ακριβείας (precision & personalized medicine).
6. Προώθηση συνεργασιών με ομάδες και δίκτυα σε Ευρωπαϊκές χώρες, τη Μεσόγειο και Μέση Ανατολή, προς συνένωση δυνάμεων για την καλύτερη κατανόηση των γενετικών παθήσεων και ανακάλυψη πιο αποτελεσματικών φαρμάκων, προσελκύοντας το ενδιαφέρον ερευνητικών κέντρων και φαρμακευτικών εταιριών. Προς τούτο έχουμε δημιουργήσει το MediEuro Network, με συμμετοχή εννέα ομάδων από επτά χώρες, ενώ μια φαρμακευτική εταιρία είναι έτοιμη να επενδύσει στην προσπάθειά μας.

Στην Κύπρο, το έργο CY-Biobank έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον και τη στήριξη πολλών πανεπιστημιακών καθηγητών στο Πανεπιστήμιο Κύπρου και αλλού, ενώ συμμετέχουν διάφορα ερευνητικά εργαστήρια και ινστιτούτα. Αρωγοί είναι ήδη αρκετοί σύνδεσμοι ασθενών, συμπεριλαμβανομένης της Ομοσπονδίας Συνδέσμων Ασθενών Κύπρου. Οποιοσδήποτε φορέας επαγγελματιών υγείας ή ασθενών και φίλων ασθενών που εμπνέεται από τους στόχους μας, είναι ευπρόσδεκτος συνεργάτης δίπλα μας.

Απευθύνουμε έκκληση για συμμετοχή σε κάθε Κύπριο πολίτη που θα ικανοποιεί τα κριτήρια για τα διάφορα ερευνητικά προγράμματα που βρίσκονται σε εξέλιξη ή θα ανακοινωθούν στο σύντομο μέλλον. Πρωταρχικός σκοπός για να εξυπηρετηθούν οι ιατρικοί και επιστημονικοί στόχοι του έργου και να μεγιστοποιηθεί το όφελος προς τον Κύπριο πολίτη, είναι να αρχειοθετηθούνε χιλιάδες πολίτες, ασθενείς και υγιείς με αλτρουιστική διάθεση, σε συνθήκες υψηλών προδιαγραφών και εμπιστευτικότητας, σε συνεργασία με τους εξωτερικούς συνεργάτες μας που κατά τεκμήριο διαθέτουν την εμπειρογνωμοσύνη για αυτό το σκοπό. Σημειώνουμε ότι παρόμοια προγράμματα βρίσκονται σε εξέλιξη εδώ και πολλά χρόνια σε όλες τις Ευρωπαϊκές και άλλες χώρες παγκόσμια, με σημαντικά οφέλη για τις κοινωνίες τους.